Mr. Nobody: The Paradox of Choice, Chaos Theory and Hidden Knowledge
Mr. Nobody: The Paradox of Choice, Chaos
Theory and Hidden Knowledge
(Nghịch lý của sự lựa chọn, học thuyết của sự hỗn loạn và tri thức bí ẩn)
“Bạn phải lựa chọn thật đúng đắn. Khi bạn chưa chọn lựa, thì
mọi khả năng vẫn còn đó.” – Nemo 9 tuổi đã nói.
Xã hội phương Tây chúng
ta vẫn nghĩ rằng chọn nhiều thì chúng ta sẽ có nhiều quyền lựa chọn hơn và hạnh
phúc sẽ lớn hơn trong cuộc sống. Tuy nhiên chúng ta nên thận trọng với sự lựa
chọn vô độ, quá nhiều sự lựa chọn sẽ khiến cho chúng ta nghi ngờ với những quyết
định mà chúng ta đã làm trước cả khi chúng ta tạo ra chúng, nó có thể đặt chúng
ta lên một kỳ vọng quá phi thực tế, và nó có thể khiến cho chúng ta tự trách
chính bản thân vì bất kỳ hoặc tất cả lỗi lầm. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến
một loại gọi là tê liệt quyết định. Và trong một nền văn hoá cho chúng ta biết
rằng không có bất kỳ một sự biện hộ nào cho việc sụp đổ nhanh chóng của sự hoàn
hảo khi những lựa chọn của bạn là vô hạn, quá nhiều sự lựa chọn có thể là
nguyên nhân dẫn đến bệnh trầm cảm ngày nay.
Trong hai thập kỷ qua,
chuyện sử dụng thuốc chống trầm cảm ở Mỹ nói riêng đã tăng vọt. Hiện nay, phụ nữ
ở độ tuổi từ 40 – 50 ở Mỹ, cứ mười người thì có một người dùng thuốc chống trầm
cảm. Con số này là một trong bốn điều đáng kinh ngạc. Điều này khiến cho chúng
ta phải đặt ra một câu hỏi rằng: Liệu đây có phải nguyên nhân khiến cho sự lựa
chọn càng ngày càng gia tăng trong xã hội hiện đại của chúng ta? Tất cả mọi thứ,
từ cửa hàng tạp hoá cho đến điện thoại, các trò chơi, và thậm chí cả cách bạn
truy cập vào các mối quan hệ trên các trang mạng xã hội hay những trang web hẹn
hò nào đó.
Bộ phim Mr. Nobody năm
2009 đề cập cụ thể đến nghịch lý của sự lựa chọn, nó thật sự là một bộ phim yêu
thích của tôi trong hơn mười năm qua. Tôi đã phát đi phát lại nó nhiều lần
trong những ngày mà thế giới (không phải cuộc sống này) đã làm tôi chán nản đến
mức tâm trí tôi cần một thứ gì đó để suy nghĩ, thay vì cứ phải nghe Miley Cyrus
đang đi theo con đường mà hầu hết những ngôi sao của Disney và Mickey Clubs đi,
đó chính là tới Hollywood (Có một lý do cho xu hướng này nhưng tôi sẽ không nói đến kể từ khi tôi không còn quan
tâm những câu chuyện ít chữ về Miley qua những bản tin chính trị nữa.)
Trong Mr.Nobody, chúng
ta đi theo câu chuyện của một người đàn ông 118 tuổi, tên Nemo Nobody (Jared
Leto), là người sống tự nhiên cuối cùng trên Trái Đất. Ngoại trừ ông ra, rất cả
những người khác đều bất tử và họ thực sự muốn biết ông đã sống như thế nào.
Nemo nói rằng ông không còn nhớ gì về quá khứ của mình. Một bác sĩ tâm thần học
– tiến sĩ Feldhemin đã cố gắng giúp ông nhớ lại những ký ức bằng cách thôi
miên, trong khoảnh khắc đó, hầu hết câu chuyện đã bắt đầu. Và sau đó, chúng ta
đi theo cuộc đời của ông theo ba hướng, và mỗi người trong số họ lại là một câu
chuyện riêng theo sự lựa chọn của ông.
Tiếp đến, có một đoạn giống
như những bước nhảy, khi Nemo 15 tuổi (Toby Regbo) yêu Elise (Clare Tone) – một
người thực ra lại yêu một người khác, hoặc cô chỉ là muốn trả thù Jean (Audrey
Giacomini). Một cuộc đời khác, khi cậu yêu một người thực sự dành cho cậu, một
tình yêu đích thực, với Anna (Juno Temple) – chị gái của cậu và cũng là con gái
của dượng. Khi dượng và mẹ chia tay, Nemo vuột mất Anna cho đến tận năm 34 tuổi,
hoặc là không phải như vậy. Đến năm 34 tuổi Nemo (Leto) có rất nhiều cuộc đời,
trong đó có cuộc đời hạnh phúc khi anh kết hôn với Elise (Sarah Polley) – người
đã chết trong một tai nạn, một cuộc đời anh không hạnh phúc với Elise khi cô
đang gánh chịu căn bệnh trầm cảm. Tiếp đến là cuộc đời khi kết hôn với Joan
(Linh Đan Phạm) – đó lại là một cuộc hôn nhân không tình yêu. Rồi một cuộc đời
khi anh gặp lại được Anna (Diane Kruger) tại một trạm tàu điện ngầm, cô đang đi
cùng chồng và hai đứa trẻ, và cuộc đời khi anh tìm thấy cô nhưng lại để mất cô
chỉ bởi vì một cơn mưa đã làm trôi mất số điện thoại.
Jaco Van Dormael thông qua khả năng đạo diễn tài tình, kịch bản đa cấu trúc, một tác phẩm điện ảnh đã trình diện không chỉ sự tuyệt vời mà cả những lát cắt bình dị về cuộc đời, những mặt tốt và xấu của con người bằng cách thể hiện bất thường của thể loại khoa học viễn tưởng, với những ví dụ lượng tự vật lý và các lý thuyết hỗn loạn, đặc biệt là lựa chọn đúng đắn, đúng cách, đưa ra quyết định chính xác, nhưng đôi khi không có lựa chọn gì lại là đúng đắn. Tuy nhiên Mr.Nobody của Jaco Van Dormael có phải hơi quá tải rồi hay không? Bộ phim là sự làm quá một cách trung thực và khó để kiểm soát, xử lý tất cả các đề tài một cách thích hợp. 160 phút phim nghe có vẻ nhiều nhưng nó lại có quá nhiều điều hầu như không cho phép Dormael dọn dẹp mặt bằng chung của tất cả những thứ anh ta đưa vào. Điều này có thể là một vấn để nhỏ nếu bạn mong một câu chuyện có kết thúc chặt chẽ, nó có thể gây ra sự mất điểm của bộ phim. Thêm vào đó tôi không muốn ngồi lâu như vậy để rồi có chân thương dai dẳng ở xương chậu – chúng ta đã có phim của KC cho mục đích đó rồi!
Jaco Van Dormael thông qua khả năng đạo diễn tài tình, kịch bản đa cấu trúc, một tác phẩm điện ảnh đã trình diện không chỉ sự tuyệt vời mà cả những lát cắt bình dị về cuộc đời, những mặt tốt và xấu của con người bằng cách thể hiện bất thường của thể loại khoa học viễn tưởng, với những ví dụ lượng tự vật lý và các lý thuyết hỗn loạn, đặc biệt là lựa chọn đúng đắn, đúng cách, đưa ra quyết định chính xác, nhưng đôi khi không có lựa chọn gì lại là đúng đắn. Tuy nhiên Mr.Nobody của Jaco Van Dormael có phải hơi quá tải rồi hay không? Bộ phim là sự làm quá một cách trung thực và khó để kiểm soát, xử lý tất cả các đề tài một cách thích hợp. 160 phút phim nghe có vẻ nhiều nhưng nó lại có quá nhiều điều hầu như không cho phép Dormael dọn dẹp mặt bằng chung của tất cả những thứ anh ta đưa vào. Điều này có thể là một vấn để nhỏ nếu bạn mong một câu chuyện có kết thúc chặt chẽ, nó có thể gây ra sự mất điểm của bộ phim. Thêm vào đó tôi không muốn ngồi lâu như vậy để rồi có chân thương dai dẳng ở xương chậu – chúng ta đã có phim của KC cho mục đích đó rồi!
“Cái
gì xảy ra trước thuyết Big Bang? Vâng, bạn thấy đấy, chẳng có gì trước đó cả bởi
vì trước vụ nổ lớn đó, thời gian không hề tồn tại. Thời gian là nguyên nhân mở
rộng của vũ trụ. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu vũ trụ đã hoàn thành việc mở rộng
đó?” – Nemo Lớn.
Tôi
không nghĩ tôi từng xem một bộ phim mà với nhiều kĩ thuật điển ảnh đỉnh cao trước
đây. Thật đáng kinh ngạc khi Dormael biến mỗi khung hình thành một sự kiện điện
ảnh độc đáo. Có rất ít hiệu ứng ở đây, không có cảnh để kéo dài thời gian chiếu
hay để lấp đầy những khoảng trống giữa các thời điểm. Từng cảnh quay đều quan
trọng và mọi cảnh được tạo ra để được trông như là một vấn đề. Đạo diễn sử dụng
tất cả các ý đồ trong sự sắp xếp để khiến người xem tham gia và quan tâm đến cuộc
đời của nhân vật chính, Nemo Nobody.
Mr.Nobody
là phim về những lựa chọn của chúng ta trong cuộc đời và cách mà người lớn và
trẻ nhỏ có thể ảnh hưởng ra sao tới mọi thứ. Câu hỏi duy nhất khiến Nemo bận tâm hiện tại là liệu anh ta có sống với
chính mình, yêu người phụ nữ mà anh ta nên yêu, và có những đứa con mà anh ta
muốn và mục đích của anh ta là đi tìm ra câu trả lời đúng. Cuối cùng, bộ phim đặt
ra câu hỏi rằng cuối cùng là có vấn đề gì không khi lựa chọn hay phương hướng
ta đã chọn có thật sự tồn tại?
Mr.Nobody
là một trong những bộ phim hiếm hoi có thể lôi kéo người xem vào thế giới của
nó. Khi bạn xem Mr.Nobody và những sự kiện xung quanh, bạn có thể không thật sự
hiểu ý nghĩa của những gì bạn thấy ngay tại thời điểm đó, nhưng bạn vẫn sẽ bị
lôi cuốn và khi bộ phim tiến triển dần, nó bắt đầu trở nên có ý nghĩa hơn. Có
khá nhiều thứ còn xót lại để giải thích, nhưng bộ phim nên giữ cho bạn suy nghĩ
về nó một khi kết thúc.
Bộ
phim này giải thích rằng chẳng có gì trên đời là chắc chắn – mọi thứ đều là trí
tưởng tượng thuần tuý. Nó giống như một giấc mơ ban ngày: bạn vẽ gì đó và khi
một thứ khác dẫn đến một thứ khác nữa, bạn sẽ nhận ra bản thân chỉ đang viễn tưởng
sẽ ra sao nếu già và có những đứa cháu. Khái niệm này phản ánh tốt vì nó đúng,
bạn chứng kiến nó mỗi ngày trên thế giới. Con người có thể có kế hoạch cho cuộc
đời họ như họ muốn nhưng nó sẽ không vận hành như những gì bạn hi vọng hoặc bạn
tưởng rằng nó vốn sẽ phải như vậy. Kế hoạch rất tốt trong việc dẫn lối nhưng
không bao giờ có điểm cuối được tất cả hay kết thúc tất cả, đó chỉ là việc ngu
ngốc. Nếu như bạn có kế hoạch cho mọi thứ trong cuộc đời bạn sẽ bỏ lỡ tất cả những
sự hỗn loạn tuyệt vời mà bản chất cuộc sống mang đến.
Bộ phim cũng đề cập tới quan niệm về
việc con người được sinh ra với những tri thức bí ẩn về cuộc sống của mình, và việc
con người có thể truy cập vào những "ký ức tương lai". Cách duy nhất
để chúng ta lý giản khái niệm về "ký ức thì tương lai" là thông qua
ví dụ về déjà vu. Đôi khi chúng ta cảm thấy một sự việc tại thời điểm hiện tại
nhưng có cảm giác là mình đã trải qua trong khi thậm chí nó còn chưa xảy ra.
"Luôn có một khoảng thời gian
trong cuộc sống mà mọi thứ dường như trở nên thật chật hẹp. Mọi lựa chọn đã được
sắp đặt. Tôi chỉ có thể bước tiếp. Tôi hiểu bản thân mình rõ như lòng bàn tay.
Tôi có thể dự đoán mọi phản ứng của chính mình. Cuộc sống của tôi đã được định
sẵn và dập khuôn với túi khí và dây an toàn. Tôi đã làm tất cả để đạt tới được
tới điều ấy và giờ thì tôi ở đây, thực sự chán nản và buồn tẻ.” – Nemo
Đã từng rất nhiều lần điều tương tự xảy
ra với tôi (và tôi chắc bạn cũng vậy), mặc dù chúng chẳng có gì quá to tát hay
nghiệm trọng, chỉ đơn giản dự đoán những điều rất nhỏ như mình sẽ tình cờ cặp
ai vào ngày này hoặc những gì người khác sẽ nói tiếp theo. Rất nhiều khoảnh khắc
xảy ra với độ chính xác đến mức khiến chúng ta phải đặt câu hỏi liệu cuộc sống
đã được sắp đặt trước hay con người có cái được gọi là "Trí thông minh xã
hội" (về cơ bản chúng ta sản sinh ra những rung động / tín hiệu phản hứng
lại với những sự kiện, suy nghĩ, và hành động từ những người xung quanh chúng
ta.)
Mr Nobody nhắc tới một sự thật, rằng
Nemo, trước khi sinh ra đã không được các thiên thần đưa ngón tay lên trước miệng.
Vì bị bỏ xót nên cậu bé ấy vẫn giữ lại tất cả kí ức của mình. Chính vì lý do
này, cậu nhớ cả cách mà mình chọn bố mẹ, biết trước mọi điều sẽ xảy ra đến cuối
đời. Mỗi lần vũ trụ mở rộng và kết, như thể cuộc sống đang được lặp đi lặp lại
nhưng thực tế mọi thứ đều đồng thời xảy ra, vì thời gian như một thứ ta có thể
tạo lập được. Trong thực tế, dường như không có khái niệm về thời gian theo 1
nghĩa nhất định, nó giống như một sinh vật cao hơn, như Chúa trời vậy. Làm thế
nào Ngài có thể cùng lúc ở khắp mọi nơi, điều đó thật quá sức để con người có
thể hiểu được.
Tôi chắc chắn Jaco Van Dormael đã đưa
một vài tuyến truyện vào phim chỉ để “xoay” người xem. Các lựa chọn, nhận vật tới
ngay lập tức, kết nối với nhau nhưng không phải ở mọi điểm. Tuy nhiên, Jade Leto
là điều giữ tất cả kết nối với nhau. Tôi đã không để mắt tới Jade Leto vài năm
qua (rất thích vai diễn của anh trong American Psycho), nhưng thực sự màn thể
hiện của anh trong bộ phim này rất tuyệt.
Cuối cùng, câu nói mà tôi trích dẫn từ
phần mở đầu của Nemo – là một chân lý đơn giản nhưng sâu sắc. Nó gần như làm bạn
muốn đưa ra mọi quyết định quan trọng trong cuộc sống chỉ bằng cách tung một đồng
xu; giống như Javier Bardem trong bộ phim "No country for old man",
tuy nhiên, tất cả chúng ta đều có thể trông giống như kẻ tâm thần trong bộ phim
đó. Sự trớ trêu vô vọng của của Nemo là anh ta không thể đưa ra quyết định vì anh
ta không biết điều gì sẽ xảy ra, và kể cả tới khi anh ta biết điều gì sẽ xảy
ra, anh ta vẫn không thể lựa chọn.
Dịch: Những cô gái tự lực
Nguồn: https://cervifrank.wordpress.com/2013/10/29/mr-nobody-the-paradox-of-choice-chaos-theory-and-hidden-knowledge/amp/
0 nhận xét:
Đăng nhận xét